Kuchnia Macedońska – co zjeść w Macedonii?

Kuchni macedońska to połączenie smaków z wielu sąsiadujących krajów. Przez wieki Macedonia znajdowała się pod wieloma wpływom (greckie, rzymskie, słowiańskie oraz tureckie), które rzutowały na to, jakie obecnie jest macedońskie jedzenie. Potrawy kuchni macedońskiej są sporządzone ze świeżych i sezonowych warzyw (pomidory, papryka, bakłażan, cukinia, marchew, cebula, czosnek) oraz owoców (winogrona, figi, jabłka, gruszki). Ważnymi elementami tej kuchni są mięso (baranina, jagnięcina, wołowina, wieprzowina, drób), mleko i produkty mleczne (jogurt, ser feta).

Podczas wakacji w Macedonii warto spróbować tradycyjnej kuchni Macedonii:

Burek to bezsprzecznie jedna z najbardziej charakterystycznych potraw kuchni bałkańskiej. Każdy kraj w tym regionie oferuje swoją unikalną wersję tego smakowitego dania. Choć podstawą zazwyczaj są te same składniki – ciasto filo, ser feta lub mięso mielone – to zarówno technika przygotowania, jak i dodatki mogą się znacznie różnić. Macedończycy przywiązują dużą wagę do jakości i cienkości ciasta filo, co sprawia, że macedoński burek jest wyjątkowo delikatny i kruchy. Burek w Macedonii często podawany jest na śniadanie lub jako przekąska, ale może być również daniem głównym, szczególnie w połączeniu z jogurtem lub sałatką.

Tavče gravče to tradycyjne danie kuchni macedońskiej, uznawane za jedno z narodowych dań Macedonii Północnej. Jego nazwa dosłownie oznacza "fasola w rynience" – tavče to rodzaj małego, płaskiego naczynia (zwykle glinianego), a gravče to zdrobnienie od słowa oznaczającego fasolę (grav). Tavče gravče przygotowuje się głównie z białej fasoli, która po ugotowaniu jest duszona i zapiekana w aromatycznym sosie z cebulą, papryką, czosnkiem i często z dodatkiem suszonej czerwonej papryki.

Pstrąg z Jeziora Ochrydzkiego to kolejne danie, które pojawia się na stołach w Macedonii. Pod względem endemicznej różnorodności biologicznej, Jezioro Ochrydzkie jest prawdopodobnie najbardziej zróżnicowanym jeziorem na świecie. W Jeziorze Ochrydzkim występują dwa dobrze poznane, endemiczne gatunki z rodziny łososiowatych: pstrąg ochrydzki (Salmo letnica) oraz łosoś ochrydzki (Salmo orhidanus). Jeśli zdecydujecie się skosztować pstrąga ochrydzkiego, pamiętajcie, że dostępny jest on tylko w określonych porach roku, kiedy połów jest dozwolony. Ryby są zazwyczaj grillowane lub pieczone w piekarniku.

Ajvar to gęsta pasta z bakłażana, papryki, czosnku, octu i przypraw. Macedoński ajvar dodaje się do wielu potraw, a jego skład może się różnić od regionu kraju. Konsystencja pasty jest gęsta i kremowa, a jej kolor waha się od jasnopomarańczowego do ciemnoczerwonego.

Sałatka szopska to zazwyczaj obowiązkowa pozycja w karcie menu większości macedońskich restauracji i barów. Jeśli byliście na wakacjach w Bułgarii lub Grecji na pewno znacie jej smak. Świeże pomidory, ogórki, cebula, papryka i kruszony, biały ser –proste połączenie. Bez wymyślnych sosów, jedynie ze świeżo tłoczoną, wyborną oliwą. Proste danie, idealne na upalne miesiące.

Sałatka macedońska jest tak samo popularna, jak ta powyżej. Składniki macedońskiej sałatki to pomidor, pieczone papryki, cebulę i pietruszkę.

Topeno sirenje to jedno z popularnych dań kuchni macedońskiej, dosłownie oznaczające "topiony ser". Choć nazwa może brzmieć prosto, potrawa ta jest wyjątkowo aromatyczna i sycąca – często serwowana jako przystawka lub ciepłe danie do chleba i rakiji. To danie przygotowywane z białego, najczęściej solankowego sera, który zostaje roztopiony i zapieczony z dodatkami – zazwyczaj w glinianym naczyniu.

Tradycyjna pastramajlija jest jednym z bardziej charakterystycznych dań kuchni macedońskiej, szczególnie popularne w centralnych regionach kraju, takich jak Štip, Veles czy Prilep. Nazywana bywa także żartobliwie macedońską pizzą, choć z pizzą ma niewiele wspólnego. To owalny, płaski placek z drożdżowego ciasta, zapiekany z kawałkami marynowanego mięsa – najczęściej wieprzowiny lub baraniny. Mięso jest uprzednio przyprawiane i często lekko podsuszane. W klasycznej wersji na wierzchu ciasta układa się tylko mięso, które piecze się razem z plackiem w piecu lub piekarniku. W niektórych wersjach na końcu dodaje się surowe jajko, które lekko się ścina pod wpływem ciepła.

Turli tava to nic innego jak zapiekanka z mięsa i warzyw. Turli tava ma głęboki, bogaty smak, który wynika z długiego pieczenia – składniki przechodzą nawzajem swoimi aromatami. Mięso jest miękkie, a warzywa delikatne i lekko przypieczone. To danie idealne na chłodniejsze dni.

Baklava to najpopularniejszy deser na Bałkanach oraz w samej Macedonii. To wykwintne ciasto złożone z wielu cienkich warstw ciasta filo przełożonych masą orzechową i skropione słodkim syropem. W Macedonii możecie również spotkać saraliję, czyli zwijaną w rolkę odmianę baklavy.

Toplo ladno znajdziecie w kawiarniach i restauracjach. Nie jest to typowy deser domowy. Natomiast jeśli jesteście wielbicielami czekoladowych słodkości, to toplo ladno jest dla Was. To nic innego jak francuski suflet czekoladowy, znany jako lava lub czekoladowe moelleux. Z zewnątrz delikatny, czekoladowy biszkopt w środku kryje wypływającą, ciemną czekoladę. Podawany zwykle z kulką lodów, niekiedy z dodatkiem owoców.

Kadaif to słodki deser przygotowywany z cienkich nitek ciasta, przypominających wyglądem włoski makaron "vermicelli" lub cienką słomkę – to właśnie te charakterystyczne nitki nadają mu unikalną strukturę. W Macedonii często nadziewany jest mielonymi orzechami włoskimi, migdałami lub pistacjami, a następnie pieczony na złoty kolor i zalewany aromatycznym syropem z cukru, wody i cytryny. Kadaif serwuje się na zimno lub w temperaturze pokojowej, często z filiżanką kawy po turecku lub herbatą.

Jeśli mowa o kawie, to jest ona ważnym elementem w Macedonii. Kawa w Macedonii Północnej to coś więcej niż napój – to kultura, rytuał i pretekst do spotkania. Jej spożywanie ma głębokie zakorzenienie w życiu codziennym mieszkańców i stanowi ważny element zarówno życia towarzyskiego, jak i relaksu. Jej sposób parzenia jest taki sam jak przy kawie po turecku.

Potrawy macedońskie mogą się różnić się od konkretnego regionu. Część zachodnia kraju to silne wpływy albańskie i tureckie. To właśnie w tym regionie doświadczycie więcej potraw na bazie baraniny, ryżu i gotowanych warzyw. Południowa część Macedonii obfituje w lżejsze potrawy, w których jest więcej warzyw i oliwy z oliwek. Tu zaobserwujecie wyraźne wpływy greckie. Okolice jeziora Ochrydzkiego to królestwo dań rybnych i wspomnianego pstrąga. W tym regionie kuchnia zbliżona jest do tej śródziemnomorskiej, czyli grillowane ryby, świeże warzywa, zioła i oliwa z oliwek. Kuchnia macedońska zachwyci wielbicieli wyrazistych smaków, domowych potraw i aromatycznej prostoty, w której łączą się bałkańska dusza, śródziemnomorskie składniki i orientalne przyprawy.

Podczas wakacji w Macedonii warto spróbować gatunków win, które występują tylko w tym kraju. Tradycyjna macedońska kuchnia nie może obyć się bez kieliszka lokalnego wina, które nie tylko podkreśla smak potraw, ale także stanowi integralny element biesiadowania i gościnności. Klimat kraju sprzyja produkcji win wytrawnych oraz dojrzewaniu wysokiej jakości czerwonych gron. Uprawia się najbardziej znane szczepy międzynarodowe (Rkaciteli, Plavec, Sauvignon, Chardonnay, Merlot, Pinot noir, Muskat czy Syrah), ale najbardziej ceniony jest szczep rodzimy, Vranec. Podczas zwiedzania Macedonii proponujemy odwiedzić najstarszą winnicę w kraju –Tikveš, która działa o 1885 roku. To właśnie Tikveš wytwarza najsłynniejsze chyba macedońskiego wino, T’ga za jug typu Vranec.