Kair atrakcje. Co warto zobaczyć w Kairze?

Kair – 20-milionowa metropolia leżąca w północnej części Egiptu, nad Nilem – uchodzi za jedno z największych miast w Afryce i jeden z najważniejszych ośrodków islamskich na świecie. Ci którzy tam byli mówią, że Kair można albo kochać, albo nienawidzić. To miejsce tętniące życiem przez całą dobę, które z jednej strony przyciąga wieloma wartościowymi zabytkami, luksusowymi dzielnicami, dobrze utrzymanymi parkami, z drugiej odstrasza dzielnicami biedy, z Miastem Umarłych na czele, wszechobecnym jazgotem, tłumami ludzi i korkami. Mimo wszystko pobyt w tym mieście jest wyjątkowym doświadczeniem, które na długo pozostaje w pamięci.

Turyści często przyjeżdżają do Kairu w ramach wycieczek fakultatywnych. Kilkugodzinna wyprawa do tej metropolii to zdecydowanie za mało, by poznać jej atrakcje, choćby te najważniejsze. Warto wygospodarować minimum kilka dni, żeby w pełni docenić bogactwo historyczne i kulturowe tego miejsca. Co trzeba zobaczyć?

Metropolia liczy kilkanaście dzielnic. Na pewno warta odwiedzenia jest najstarsza jej część, tzw. Stary Kair, znajdująca się po prawej stronie Nilu. Miejsce z charakterystycznymi wąskimi brukowanymi uliczkami, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, jest cudowną mozaiką stylów i wpływów, które zdradzają ciekawą przeszłość tego zakątka Kairu.

Dość wspomnieć, że w starożytności na obszarze dzielnicy znajdowała się rzymska twierdza Babilon będąca swego czasu ważnym ośrodkiem handlowym. W 641 r. rządy w mieście zaprowadzili Arabowie. Ci wybudowali nieopodal ośrodek Al Fustat mianowany później stolicą arabskiego Egiptu, które obecnie wchodzi w skład najstarszej dzielnicy Kairu. Wpływ na rozwój Babilonu mieli też egipscy chrześcijanie. Na przestrzeni wieków postawiono tu dla nich sporo świątyń i klasztorów, jednocześnie pogłębiały się spory doktrynalne, które doprowadziły do wytworzenia się odłamów w obrębie chrześcijaństwa. Tym sposobem w pierwszych wiekach naszej ery powstał Koptyjski Kościół Ortodoksyjny, którego wyznawcy, Koptowie, do dziś żyją na terenie Starego Kairu (to jedno z największych skupisk Koptów na świecie). Na tyle silnie wpłynęli na charakter miasta, że najstarsza część Kairu bywa też nazywana dzielnicą koptyjską.

Przechadzając się po Starym Kairze natrafimy na wiele zabytków nawiązujących do tego odłamu chrześcijaństwa, m.in. dwa najstarsze kościoły w Kairze i Egipcie. Jednym z nich jest tzw. Kościół Zawieszony z III w. Jego nazwa odwołuje się do jednej z naw, którą zbudowano nad bramą wejściową do świątyni. By dostać się do kościoła należy pokonać 29 schodów. Wnętrze dopracowano w najdrobniejszym szczególe. Na uwagę zasługują m.in. marmurowa ambona i rzędy marmurowych kolumn oddzielających nawy, ikonostasy oraz malowidła ścienne.

Drugą świątynią jest Kościół Św. Sergiusza i Bachusa, rzymskich żołnierzy, którzy zginęli za wiarę w początkach naszej ery. Ich relikwie są przechowywane w kościele. Obiekt zbudowano około V w., według legend, w miejscu, w którym schroniła się Święta Rodzina podczas ucieczki do Egiptu. Ma o tym świadczyć kościelna krypta. Przy świątyni działa Muzeum Koptyjskie, do którego warto się wybrać, by poznać dzieje chrześcijaństwa w Egipcie i zobaczyć ciekawe zbiory, np. średniowieczne kodeksy, ikony, ale i sprzęty codziennego użytku.

Kiedy mowa o ważnych obiektach sakralnych w mieście nie sposób nie wspomnieć o cerkwi św. Jerzego. Świątynia, którą turyści mogą podziwiać obecnie została postawiona w początkach XX w., po tym jak pożar strawił pierwotny budynek powstały w pierwszych wiekach naszej ery (źródła wskazują 530 r. lub 684 r.). Świątynię odbudowano, by służyła tworzącemu się tu klasztorowi żeńskiemu w jurysdykcji Patriarchatu Aleksandrii. Mniszki mieszkały w nim do połowy XX w.

Obecnie cerkiew jest czynna. Wewnątrz można podziwiać np. ikonę patronalną w srebrnej koszulce, która jest uważana za cudotwórczą. Jest też popiersie św. Jerzego i kajdany, które miał ponoć na sobie święty, kiedy był więziony. Przy cerkwi znajduje się rezydencja patriarchy Aleksandrii.

W dzielnicy koptyjskiej warto zajrzeć też do najstarszej w Egipcie synagogi Ben Ezry. Postawiono ją w VII w. n. e. Sto lat później na jej miejscu chrześcijanie postawili Kościół Św. Michała. I ten nie przetrwał długo. Świątynia popadła w ruinę już w XI w., za panowania arabskiego. Koptyjscy patriarchowie sprzedali ją więc społeczności żydowskiej, aby uzyskać środki na zapłacenie podatków nałożonych na Koptów. Żydzi postawili synagogę, nazywając ją imieniem Abrahama Ben Ezry, rabina który stał za odrestaurowaniem świątyni. Podczas remontu w XIX w. znaleziono w jej wnętrzach dokumenty: akty prawne, sądowe datowane na VI – XVI w.

W Starym Kairze nie brakuje śladów kultury muzułmańskiej. Koniecznie trzeba zobaczyć zabytkowe meczety, np. pierwszy wybudowany na kontynencie afrykańskim meczet Amra. Jego nazwa pochodzi od inspiratora powstania świątyni, muzułmańskiego dowódcy Amry Ibna Al-Asa, który stał również za utworzeniem osady Al Fustat. Powstały w 641 r. meczet był na przestrzeni wieków kilkakrotnie przebudowywany i rozbudowywany. Przez wiele lat pełnił też funkcję ośrodka naukowego.

Wart zobaczenia jest również meczet Ahmada Ibn Tuluna. Świątynia wzniesiona w 879 r. na Wzgórzu Dziękczynienia – które było ponoć miejscem lądowania Arki Noego – jest nie tylko największym meczetem w mieście, i trzecim na świecie jeśli chodzi o powierzchnię, również jednym z najstarszych, które ostały się w oryginalnym kształcie. W sąsiedztwie tej świątyni kręcone były sceny do jednego z filmów z bondowskiej sagi: Szpiega, który mnie kochał.

Sto lat młodszy jest kolejny ciekawy meczet, Al-Azhar. Świątynia powstała w 971 r., po tym, jak Egipt został podbity przez dynastię Fatymidów. Wkrótce obok niej stanęła madrasa, czyli szkoła koraniczna, a w kolejnych wiekach, i za panowania kolejnych władców, pojawiły się sale modlitw, mihrab, dziedzińce z madrasami, biblioteki i domy mieszkalne. Dziś meczet i przylegający do niego uniwersytet jest jedną z ważniejszych placówek edukacyjnych świata muzułmańskiego.

Spacerując po dzielnicy muzułmańskiej nie można przegapić Cytadeli Kairskiej. Ten monumentalny kompleks wzniesiony na wzgórzu Mukattam powstał w drugiej połowie XII w. na polecenie egipskiego władcy Saladyna. Twierdza miała chronić Kair i Al Fustat przed krzyżowcami. W praktyce była siedzibą kolejnych władz aż do połowy XIX w., kiedy rządy sprawował Muhammad Ali.

W otoczonym murem kompleksie znajduje się wiele budynków i obiektów, w tym grobowce, meczety (m.in. XIX-wieczny meczet Muhammada Alego, XVI-wieczny meczet Sulejmana Paszy), pałace. Jest też Studnia Józefa zwana Studnią Spiralną ze względu na kręte schody, które z nią sąsiadują. Dziś w kompleksie działa kilka muzeów. Najciekawsze z nich to Muzeum Policji, Muzeum Powozów i Muzeum Wojska.

Nieopodal Cytadeli jest Miasto Umarłych. To wyjątkowe miejsce na mapie Kairu i ewenement w skali świata. Mianem tym określa się bowiem dzielnicę biedoty, która zamieszkuje teren dawnych kairskich cmentarzy i nekropolii. Na cmentarzach żyje, według różnych źródeł, od 2 do 3 mln Egipcjan. Biedota zamieszkuje mauzolea, grobowce lub buduje prowizoryczne schronienia przy nagrobkach. Na terenie metropolii działają sklepiki, punkty usługowe, bary, a nawet szkoły. Do Miasta Umarłych rzadziej zaglądają turyści, ponieważ dzielnica jest uznawana za niebezpieczną, mimo wszystko można tam znaleźć kilka ciekawych atrakcji. Na terenie nekropolii Mameluków znajdują się mauzolea mameluckich sułtanów oraz członków ich rodzin. Jest też kilka meczetów.

Z Miastem Umarłych i Cytadelą sąsiaduje kolejne miejsce warte odwiedzenia. To tradycyjny targ – Suk Chan al-Chalili – który również uchodzi za atrakcję Kairu. Nazwa targowiska nawiązuje do żyjącego w XIV w. emira Al-Chalilego, który założył w tym miejscu karawanseraj – zajazd dla karawanów. Dziś to cała dzielnica handlowa ze sklepami, butikami, straganami, restauracjami, kawiarniami i punktami usługowymi. Na targ powinni zawitać wszyscy, którzy poszukują ciekawych pamiątek z Egiptu. Znajdą tam wszystko, czego dusza zapragnie – od warzyw, owoców, przez ubrania, biżuterię, po dywany.

Miasto o tak fantastycznej i bogatej historii nie może się obejść bez muzeów. Spośród wielu działających na terenie Kairu zdecydowanie warto zarekomendować dwa. To Muzeum Sztuki Islamu i Muzeum Egipskie. Pierwsze z nich jest jedną z największych na świecie placówek poświęconych tej tematyce.

W niemal 30 muzealnych salach zgromadzono kilka tysięcy przedmiotów prezentujących dzieła sztuki różnych odmian islamu pochodzące z różnych okresów. Znajdziemy tu bogato zdobione fragmenty budowli, tekstylia, ceramikę, przedmioty codziennego użytku także święte księgi islamu. Druga placówka to z kolei kompendium wiedzy o Egipcie. W stylowym budynku muzeum znajduje się ponad 160 tys. Artefaktów, które przybliżają odwiedzającym historię kraju, od czasów prehistorycznych. Znajdziemy tu nie tylko przedmioty codziennego użytku, dzieła sztuki, biżuterię, również rzeźby i posągi egipskich władców, kolekcję mumii i sarkofagi.

Muzeum Egipskie ma swoją siedzibę w nowej części miasta, która zaczęła się kształtować dopiero w XIX w. W architekturze widoczne są wpływy europejskie: królują szerokie aleje przyozdobione roślinnością, eleganckie wille, jest czyściej i schludniej. Centrum tej części Kairu jest plac Tahrir i połączona z nim ulica Talaat Harb, na której zlokalizowane są eleganckie kamienice i hotele. Na wschód od placu zlokalizowany jest ciekawy pałac Abdeen, niegdyś będący rezydencją rodziny królewskiej, dziś pełniący funkcję oficjalnej siedziby prezydenta Egiptu. Głowa państwa przyjmuje tu zagraniczne delegacje. Część pałacu służy jako muzeum. Można tu podziwiać m.in. kolekcję prezentów prezydenckich. Jest też muzeum poświęcone rodzinie królewskiej.

Na zachód od placu Tahrir znajduje się wyspa Az-Zamalik, którą warto odwiedzić nie tylko ze względu na licznie występujące tu placówki dyplomatyczne, hotele czy restauracje, również ciekawe obiekty. Mieści się tu Muzeum Nowoczesnej Sztuki Egipskiej, Opera oraz niemal 200-metrowa wieża telewizyjna, tzw. Wieża Kairska przypominająca wyglądem łodygę kwiatu lotosu. Na jej najwyższym piętrze jest taras widokowy, z którego można podziwiać Kair.

Z wyspy Az-Zamalik blisko jest na sąsiednią wyspę – Rodę. Tu z kolei trzeba zobaczyć tzw. nilomter oraz okazały pałac Manjal. Pierwszy z nich to kolumna stojąca w kwadratowej studni. Nilometr służył do monitorowania poziomu i czystości wody w Nilu. Na podstawie tych danych szacowano wysokość plonów, a w związku z tym również wysokość podatków. Nilometr na wyspie Roda zbudowano w 861 r. Zastąpił starsze urządzenie, które zostało zniszczone w wyniku powodzi.

Pałac Manjal to w rzeczywistości kompleks składający się z kilku budynków i okazałego ogrodu. Wybudowano go w początkach XX w. jako pomnik wystawiony architekturze islamskiej. Każdy budynek reprezentuje inny styl, mamy więc obiekty w stylu rokoko, mauretańskim, perskim i osmańskim. Budynki budzą podziw nie tylko zewnątrz, również wewnątrz. Warto odwiedzić ów kompleks, by zobaczyć jak wyglądało codzienne życie egipskich władców.

Wizyta w Kairze nie może się obejść bez wycieczki do słynnych piramid w Gizie. Dowiedz się dlaczego warto zobaczyć piramidy w Gizie.