Tradycje bożonarodzeniowe na świecie

Polskie tradycje świąteczne wyróżniają się unikalnymi zwyczajami związanymi z Wigilią Bożego Narodzenia. Jednym z nich jest rozpoczynanie kolacji dopiero po pojawieniu się pierwszej gwiazdy na niebie. Ten symboliczny gest nawiązuje do Gwiazdy Betlejemskiej, która według tradycji chrześcijańskiej wskazywała mędrcom drogę do narodzonego Jezusa. Chociaż oczekiwanie na pierwszą gwiazdkę ma głębokie korzenie religijne, jest to także niezwykle oryginalny obyczaj, rzadko spotykany w innych krajach, tak jak łamanie się opłatkiem, wolne miejsce przy stole, 12 potraw i śpiewanie kolęd – co dodaje polskim świętom wyjątkowego charakteru. Jakie obyczaje i tradycje są w innych krajach i gdzie najlepiej spędzić Boże Narodzenie za granicą?

Jedną z najbardziej unikalnych tradycji około bożonarodzeniowych w Austrii jest postać Krampusa – demonicznego towarzysza św. Mikołaja, który pojawia się 5 grudnia w nocu (Krampusnacht). W wielu miejscowościach odbywają się wtedy pochody Krampusów, podczas których młodzi ludzie w przerażających maskach straszą przechodniów.

Również zanim Austriacy dotrą do głównych obchodów Bożego Narodzenia wprowadzą ich w świąteczny nastrój jarmarki bożonarodzeniowe, które odbywają się w różnych częściach kraju. Najpiękniejsze i najsłynniejsze odbywają się w Wiedniu.

W Wigilię Bożego Narodzenia prezenty pod choinkę podrzuca nie Gwiazdor czy Święty Mikołaj, a Dzieciątko Jezus (Christkind). Podobnie jak w Polsce można je otwierać po uroczystej kolacji.

Królem austriackiego stołu świątecznego jest nadziewana gęś z czerwoną kapustą – danie wykwintne, wymagające czasu i kulinarnego doświadczenia, ale zdecydowanie warte wysiłku. Tradycyjnie gęś wypełnia się farszem z kasztanów, cebuli, bułki i pietruszki, a kapustę dusi w aromatycznej mieszance soku jabłkowego, dżemu żurawinowego, czerwonego wina i octu. W okresie świątecznym nie może zabraknąć tradycyjnych wypieków, takich jak Vanillekipferl (rogaliki waniliowe), Lebkuchen (pierniki) czy Stollen (ciasto drożdżowe z bakaliami).

W Niemczech Wigilia, czyli Heiligabend, obchodzona jest 24 grudnia. To tego dnia wieczorem rodziny spotykają się na uroczystej kolacji i wymieniają się prezentami. W przeciwieństwie do Polski nie jest to dzień postny, a tradycje wigilijne mogą różnić się w zależności od regionu.

Co ważne i interesujące choinka, czyli Tannenbaum, ma swoje korzenie właśnie w Niemczech. Tradycja dekorowania drzewka sięga XVII wieku i pochodzi z Alzacji (obecnie region przygraniczny Francji, ale historycznie niemiecki). Początkowo choinki zdobiły owoce, orzechy, a także papierowe ozdoby. Symbolizowała życie i odrodzenie, a z czasem stała się centralnym elementem świątecznego wystroju. Tradycja ta rozpowszechniła się w innych krajach europejskich w XIX wieku, a dzięki niemieckim emigrantom dotarła również do Stanów Zjednoczonych.

Mogłoby się wydawać, że Boże Narodzenie w Hiszpanii obchodzone jest podobnie jak w Polsce, jednak nic bardziej mylnego. Pierwsza z tradycji około bożonarodzeniowych to El Gordo. 22 grudnia odbywa się loteria świąteczna, w której biorą udział chyba wszyscy Hiszpanie. Każdy o określonej godzinie zasiada przed telewizorem i zaciska kciuki, aby to właśnie jemu się udało. W czasie jej trwania, podczas specjalnej transmisji telewizyjnej, dzieci ze szkoły w San Ildefonso wyśpiewują numery zwycięzców, co dodaje wydarzeniu unikalnego, świątecznego charakteru. Nagrody w tej loterii są ogromne, a szczęśliwi zwycięzcy otrzymują miliony euro, co czyni El Gordo wyjątkowym wydarzeniem, które łączy całą Hiszpanię w świątecznej radości i emocjach.

W dekoracjach świątecznych widać różnicę, gdyż nie dekoruje się tak często choinki, a stawia się szopki. Szopki montuje się w domach, szkołach i innych miejscach publicznych.

Potrawy wigilijne różnią się między sobą w zależności od regionu Hiszpanii. Na południu Hiszpanii częściej pojawia się mięso – delikatna jagnięcina lub prosię pieczone w piecu. To główne danie świąteczne, podawane zwykle już po północy. Poza tym na stołach królują owoce morza i ryby w różnej postaci. Zupa rybna jest częstym elementem wigilijnego stołu.

Najważniejszym elementem wigilijnego stołu jest turron, czyli rodzaj nugatu przygotowywanego na okres świąteczny. I to kolejna spora różnica między świętami w naszym kraju a w Hiszpanii, ponieważ to właśnie tym nugatem Hiszpanie dzielą się jak my opłatkiem.

Inaczej jest również z prezentami podczas świąt Bożego Narodzenia. Dzieci dostają tylko skromne podarki podczas świąt, są to zazwyczaj słodycze lub symboliczne drobiazgi. W Hiszpanii prezenty rozdają Trzej Królowie, którzy przychodzą 6 stycznia. To właśnie wtedy wszystkie dzieci czekają na wymarzone prezenty. Również tego dnia w miastach organizowane są parady i procesje, znane jako Cabalgatas de Reyes. Tradycyjnie podaje się roscón de Reyes, okrągły placek z różnymi dodatkami, który symbolizuje koronę.

Hiszpanie mają jeszcze jedną ciekawą tradycję, jednak już niezwiązaną ze świętami Bożego Narodzenia, a z Nowym Rokiem. O północy 31 grudnia, mieszkańcy Hiszpanii jedzą 12 winogron, po jednym na każde z dwunastu uderzeń zegara, co ma przynieść szczęście na nadchodzący rok.

Hiszpanie uwielbiają świętować, co widać w powyższym tekście 😊

Wigilie Bożego Narodzenia w Meksyku obchodzi się w gronie rodzinnym. W domach zwykle stawia się choinkę ozdobioną bombkami, ozdobami z papieru i lampkami – zwyczaj choinki jest stosunkowo nowym zwyczajem, wcześniej ustawiano tylko szopki. Pod choinką umieszcza się już kilka dni wcześniej szopkę, do której jednak dopiero 24 grudnia wkłada się Dzieciątko Jezus. Tradycyjną potrawą serwowaną w tym dniu jest nadziewany indyk, a jako napój spożywa się poncz przygotowany z owoców takich jak guajaba, jabłka, trzcina cukrowa, suszone śliwki, orzechy, cynamon, tamaryszek, a także z dodatkiem tequili lub rumu. Prezenty odpakowywane są 24 lub rano 25 grudnia. O północy Meksykanie idą na Pasterkę.

Typowym dla Meksyku zwyczajem świątecznym jest Posadas pochodzący z Hiszpanii. Obecnie już rzadko praktykowany, natomiast w Meksyku nadal jest zwyczajem świątecznym. Posadas to tradycyjne uroczystości, które przedstawiają wędrówkę Marii i Józefa do Betlejem. Jest ich 9, co symbolizuje dziewięć miesięcy ciąży. Pierwsza posada odbywa się 16 grudnia, a ostatnia – 24 grudnia. Każda posada rozpoczyna się procesją pielgrzymów, w której uczestniczą osoby przebrane za Marię i Józefa oraz inni wierni niosący świece i szopkę. Maria jedzie na osiołku, a wszyscy śpiewają tradycyjne pieśni, prosząc o gościnę. Podczas Posadas ważną rolę odgrywa piñata. Przeważnie ma kształt gwiazdy lub kuli, jest napełniona słodyczami i podwieszona pod sufitem. Uczestnicy zabawy, mają przepaski na oczach, próbują uderzyć kijami w piñatę, aby ją rozbić. Gdy to się uda, wszyscy rzucają się, by zebrać rozsypane na ziemi słodycze.

Mikołaj na desce surfingowej i kostium kąpielowy zamiast eleganckiej koszuli? Tak, w Australii święta Bożego Narodzenia wypadają w czasie letnich wakacji. Panuje tam upalne lato. W Australii obchodzi się dwa razy święta – w grudniu i w lipcu. W lipcu na tym odległym kontynencie panuje zima i pada śnieg. Dlatego, jeśli planujecie wakacje w Australii w lipcu, niech Was nie zdziwią świąteczne dekoracje.

Boże Narodzenie to ważne święto chrześcijańskie i obchodzone jest 25 grudnia, wtedy ten czas Australijczycy wykorzystują na spotkanie z bliskimi i przyjaciółmi. Świętuje się ten dzień przy świątecznym obiedzie, podczas którego serwuje się różnego rodzaju przysmaki, takie jak szynka świąteczna, rozmaite przekąski, owoce morza i rozmaite desery np. beza Pavlova. Również spędzają ten dzień na plaży i na piknikach, gdzie grillują i odpoczywają. Mieszkańcy Australii mają swoje bożonarodzeniowe drzewko –Nuytsia floribunda, znane jako "australijska choinka" lub "Christmas tree". Jest to roślina o jaskrawożółtych lub pomarańczowych kwiatach, kwitnąca w okresie Bożego Narodzenia. Świąteczne drzewka są już zdobione 1 grudnia.

W Etiopii Boże Narodzenie, znane jako Genna, obchodzone jest 7 stycznia, ponieważ tamtejszy Kościół posługuje się kalendarzem juliańskim, a nie gregoriańskim. Dla Etiopczyków to jedno z najważniejszych świąt w roku, pełne radości, modlitwy i wspólnoty. Przez 43 dni poprzedzających święta Etiopczycy przestrzegają postu zwanego Tsome Nebiyat, podczas którego rezygnują z mięsa i produktów odzwierzęcych.

Po uroczystościach religijnych następuje ta najbardziej niezwykła część w obchodach Bożego Narodzenia, czyli gra w hokeja!

Według legendy w Etiopii, w noc narodzin Jezusa pasterze mieli grać w grę zwaną Genna. To tradycyjna zabawa zespołowa przypominająca hokeja na trawie. Na pamiątkę tego wydarzenia Etiopczycy co roku, po wigilijnej wieczerzy, spotykają się, by wspólnie zagrać i w ten sposób uczcić narodziny Chrystusa.

Podczas świąt Etiopczycy składają sobie życzenia, mówiąc Melkam Genna, czyli "Wesołych Świąt".

W Norwegii święta wyglądają dość podobnie jak u nas, czyli obchodzona jest Wigilia Bożego Narodzenia oraz świętuje się kolejne dni. Na Wigilijnym stole znajdziemy ribbe (żeberka wieprzowe), lutefisk (ryba w ługu), gotowanego dorsza, pieczoną szynkę, indyka oraz masa słodyczy z piernikami na czele. W Norwegii jest kilka nietypowych zwyczajów i tradycji, które wyróżniają ten kraj na tle innych krajów.

Norwedzy mają tradycję urządzania "Julebord", czyli imprezy przedświątecznej. To jedno z najważniejszych wydarzeń społecznych w okresie bożonarodzeniowym w Norwegii. Julebord to czas, kiedy zarówno firmy, jak i grupy przyjaciół, spotykają się, aby razem świętować, biesiadować i cieszyć się atmosferą zbliżających się świąt.

Symbolem świąt jest Rampenisse mały skrzat, który "nawiedza" norweskie domy w okresie przedświątecznym. Ta stosunkowo nowa tradycja, zapożyczona z Ameryki, zyskała popularność w Norwegii. 1 grudnia Rampenisse wprowadza się do domów, a każdej nocy, kiedy nikt nie patrzy, robi różne psikusy. Figle te trwają aż do Wigilii! Psoty Rampenisse pełnią rolę nietypowego kalendarza adwentowego – zamiast prezentów przynoszą codzienną dawkę humoru i niespodzianek.

Również popularnym zwyczajem w Wigilię i Boże Narodzenie jest odwiedzanie grobów zmarłych.

Tradycja głosi, że na święta każda dobra gospodyni powinna upiec aż siedem różnych ciast. Boże Narodzenie w Norwegii to prawdziwie słodki czas – w grudniu produkcja i sprzedaż słodyczy osiągają rekordowe poziomy. Wśród ulubionych przysmaków królują marcepanowe specjały oraz aromatyczne korzenne pierniczki.

W San Fernando na Filipinach odbywa się Festiwal Gigantycznych Lampionów, gdzie każda wioska rywalizuje w tworzeniu najbardziej zjawiskowego, kolorowego lampionu – symbolu gwiazdy betlejemskiej. Niektóre mają kilka metrów średnicy!

Zamiast jednego Mikołaja, Islandczycy mają 13 trolli, zwanych "Yule Lads". Przychodzą kolejno przez 13 dni przed Bożym Narodzeniem, zostawiając prezenty w butach dzieci.

We Włoszech dzieci dostają prezenty nie od Mikołaja, lecz od Befany – dobrej wiedźmy, która przylatuje na miotle 6 stycznia (Święto Trzech Króli).

W Caracas w stolicy Wenezueli wierni udają się na poranną mszę… na rolkach! Władze miasta nawet zamykają ulice, aby zapewnić bezpieczny przejazd.